Waar een woord is……..

Waar een Woord is, is een weg

Onder de vlotte, maar wel enigszins afgezaagde titel: “back to basics” verscheen er weer een rapport over de toekomst van de PKN. En natuurlijk vroeg ik mij onmiddellijk af waar we naar terug moesten en wat die basis zou zijn? Het is niet het eerste rapport en ik voorspel u, het zal ook zeker niet de laatste zijn. Ondertussen is het aantal rapporten dat verschenen is over de toekomst van de kerk zo omvangrijk en verstrekkend, dat er makkelijk een snelweg mee kan worden aangelegd, naar een van die lege PKN plekken die in dit ons in dit rapport in het vooruitzicht worden gesteld. Niet voor niets heet het rapport dan ook: “waar een woord is, is een weg”.

Ik heb het rapport gelezen! En er gebeurd in het rapport precies waar ik al bang voor was. Het loopt over van de vrome woorden. De toekomst van de kerk wordt alleen in handen gelegd van de Geest, dacht ik. Maar toen ik de afgelopen week het “pamflet 2025” van drie jonge predikanten had gelezen, bleek dat ik mij daarin vergiste. De toekomst van de kerk wordt ook in handen gelegd van dominees. Want volgens deze jonge dominees worden de voorgangers in de kerk geroepen om de sprong te wagen. Welke sprong en waar naar toe? Een sprong in het diepe? En hoeven gemeentes niet mee te springen?

Het rapport, maar ook het pamflet, staat vol vrome woorden. In een taalgebruik dat rechtstreeks afkomstig lijkt uit de Bijbel die op de cover staat afgebeeld. Dat is, is naar alle waarschijnlijkheid, geen nieuwe Bijbelvertaling van 2004. Ik vermoed de vertaling van 1951. En met deze brij aan, oude, vrome woorden, waar voor mij, als ingewijde, soms al geen touw aan vast te knopen is, gaan we proberen om in de toekomst de Happinezz lezeres te verleiden om (terug) te keren tot de kerk, of wat daarvan dan over is.

Het lijkt erop dat de vrome woorden het ontbreken van een grondige analyse over de vraag hoe in de nabije toekomst het verenigingsleven (het kerkelijk leven) eruit ziet. Hoe mensen in de toekomst hun eigen zingeving willen vorm geven, volledig ontbreekt.

De individualisering van onze samenleving, of je dat nu leuk vindt of niet, zal door de digitalisering alleen maar verder toenemen. Er ontwikkelen zich steeds meer online community’s. De vormgeving van zingeving zal ook een steeds individuelere vorm krijgen. De Happinezz en allerlei aanverwante media, zijn daar een sprekend voorbeeld van. Daar word in het rapport met geen woord over gerept. Sterker nog, het lijkt erop alsof de opsteller van het rapport nog nooit van digitalisering gehoord heeft. Individualisering en daaraan verwante digitalisering brengt, onvermijdelijk, ook een andere vorm van geloofsbeleving met zich mee, maar ook een ander taalgebruik. En ook daar zwijgt het rapport in alle talen over. Het blijft krampachtig vasthouden aan oude vormen.

Als we de oude taal en oude vormen blijven handhaven, dan is de gerechtvaardigde vraag wat de vermeende Happinnezz lezeres in zo’n kerk te zoeken heeft. De Happinezz lezeres komt echt niet naar de kerk (terug) als we de vergadercultuur gaan aanpakken, als we de classis afschaffen en als we een bisschop in het leven gaan roepen. En laten we eerlijk zijn. Niemand moet er toch aan denken dat we een protestantse variant krijgen van bisschop Eijk. Het rapport probeert de toekomst van de kerk te redden, met oude woorden en oude vormen, maar zegt niets over de kerk van de toekomst.

WaareenWoordis-iseenweg